Big Tech in Trump-regering

Als Trumps overwinning niet schokkend genoeg was, techmiljardair Elon Musk wordt minister. De bijzondere aanstelling tekent een omkeer in het Amerikaanse techbeleid. Terwijl de VS onder Biden nog hamerde op regulering en het inperken van Big Tech, kiest Trump voor het tegenovergestelde. Een innige verstrengeling tussen overheid en Silicon Valley. Sillicon Valley krijgt nu waar het al jaren voor lobbyde: politieke macht.

Van vijand naar vriend
Waar komt de omslag vandaan? In 2016 noemde Musk Trump nog ongeschikt voor het presidentschap. In 2017 stapte hij zelfs demonstratief uit Trump's adviesraad. En in 2022 noemde hij hem een 'bullshit artist'. 

Maar toen veranderde alles. Na de mislukte aanslag op Trump koos Musk plotseling partij. Hij doneerde 132 miljoen dollar aan Republikeinse campagnes, 100 miljoen ging direct naar Trump's super-PAC die onder meer social media campagnes ondersteunde. Fast forward naar oktober 2024: diezelfde Musk staat met MAGA-pet op te springen op een campagnepodium in Pennsylvania. "Amerika heeft Trump nodig," verkondigde de Tesla-baas. "De democratie staat op het spel."

X als campagnewapen
Onder Musk werd X een cruciaal campagne-instrument voor Trump. Deze macht over sociale media bleek goud waard. In 2021 werd Trump nog verbannen van social media na de Capitoolbestorming. Nu had hij zijn megafoon terug. Een ongefilterde informatielijn die werd gestuurd door Musk. 

Onderzoek van het Center for Countering Digital Hate toont aan hoe de algoritmes met opzet werden aangepast. Posts van Trump kregen 138% meer views, anti-Trump berichten werden gedegradeerd. Musk’s eigen pro-Trump posts (waarvan de onderzoekers beweren 87 onjuiste verkiezingsclaims te bevatten) bereikten regelmatig tientallen miljoenen views, zelfs bij gebruikers die hem niet volgen.

De ultieme beloning
Na alle donaties en honderden Trump posts op X, volgt de ultieme beloning: een ministerspost. Als hoofd van het nieuwe Department of Government Efficiency (DOGE🐶) krijgt Musk controle over 2 biljoen dollar aan overheidsuitgaven. Een bedrag dat groter is dan het BBP van Canada.  

Persoonlijke belangen verklaren Musk's draai. Er lopen in de VS tientallen rechtszaken tegen bedrijven van Musk vanwege mogelijke wetsovertredingen. Tesla ligt onder vuur, SpaceX moet vechten voor contracten, en X kampt met allerlei onderzoeken. Als minister kan hij straks zelf invloed uitoefenen op het beleid. Critici waarschuwen voor een ernstig belangenconflict.

In Amsterdam was deze maand een protestactie van de Britse organisatie Led by Donkeys, een groep met bijna 1 miljoen volgers op X. Gekleed in overalls projecteerden ze een film op de zijkant van het Tesla-hoofdkantoor in Amsterdam-Zuidoost. De aanklacht is dat X gebruikt is voor het verspreiden van complottheorieën, racisme en leugens om zo Trump het Witte Huis in te krijgen.

Silicon Valley ruikt haar kans
Meta's topman is niet de enige die draait. Mark Zuckerberg, die Trump nog verbande van al zijn platforms, schoof deze week aan voor een verzoeningsdiner in Mar-a-Lago. ANP rapporteert dat Meta geen details wilde geven over het gesprek, maar benadrukte dat de ontmoeting plaatsvond “op een cruciaal moment voor Amerikaanse innovatie”.

Google's Sundar Pichai praat plotseling ook over “constructieve samenwerking”. En Apple's Tim Cook ziet “nieuwe kansen”. Apple en Google staan momenteel onder zware juridische druk in Europa, waar de EU de bedrijven heeft beboet met miljardenclaims wegens belastingontwijking. Apple moet €14,4 miljard betalen en Google €2,6 miljard volgens het hoogste Europese hof. 

Trump verklaarde dat de uitkomsten zouden veranderen als hij opnieuw president wordt. “Laat me je dit zeggen: al deze bedrijven zullen worden vrijgelaten als je de juiste president kiest,” vertelde Trump aan een publiek.

Trump's tech krijgt vrij spel
De plannen die nu op tafel liggen zijn bijzonder. Trump wil niet alleen alle AI-regulering van Biden terugdraaien, hij wil ook overheidsdata beschikbaar stellen voor AI-training. Gezichtsherkenning en surveillance-regels worden versoepeld. Het contrast met Europa's strenge AI Act kan niet groter zijn.

Nog opvallender zijn de cryptoplannen. Trump, die Bitcoin eerder nog "een zwendel" noemde, wil nu een nationale Bitcoin-reserve opbouwen ter grootte van Amerika's goudvoorraad. Er komt een speciale crypto-adviseur in het Witte Huis, de eerste in de geschiedenis. Zijn zoons lanceren zelfs een eigen cryptobedrijf: World Liberty Financial. 

De boodschap is duidelijk
Amerika moet een vrijhaven worden voor techinnovatie. Antitrustzaken worden versoepeld, fusies aangemoedigd. Alleen voor Chinese tech blijven strenge regels gelden. "Amerika first" betekent in de praktijk Silicon Valley eerst.

Voor Europese bedrijven tekent zich een lastig scenario af. Nu Amerika en Europa fundamenteel verschillende techregimes kiezen, wordt het steeds moeilijker om in beide markten te opereren. Met Silicon Valley aan het roer in Washington wordt die kloof onoverbrugbaar.

Kan het zo zijn dat er twee internetten ontstaan? Een ongefilterde en ongereguleerde versie waar Amerikaanse innovatie alle voorrang krijgt, en een Europese variant met strikte privacyregels? De digitale Iron Curtain waar techexperts al jaren voor waarschuwen, kan onder Trump werkelijkheid worden.