Tech en innovatie uit China

Het is geen overdrijving: Chinese tech innoveert in razend tempo. Tijdens mijn acht jaar in China (2012-2020), waar ik werkte bij het mediaplatform Jetli.com van acteur Jet Li en later bij Taiji Zen, opgericht door Alibaba-founder Jack Ma, zag ik een land dat enorm snel transformeerde naar een hyperdigitale samenleving.

WeChat was toen net gelanceerd, Alipay breidde de diensten uit en cashless werd binnen no-time mainstream. Toen deelfietsen werden geïntroduceerd in 2016, kleurden Chinese steden binnen enkele maanden geel van de Ofo-fietsen en oranje van Mobike. 

De cijfers liegen er niet om. In 2023 stonden 24 Chinese techclusters in de mondiale innovatie top-100, meer dan elk ander land. De R&D uitgaven stegen in vijf jaar met 70 procent, en alleen al vorig jaar diende China bijna een miljoen patentaanvragen in. Hoe doen ze dat en wat kunnen we ervan leren?

Bliksemsnelle iteratie
Chinese bedrijven innoveren op een andere manier dan we in het Westen gewend zijn, mede dankzij hun enorme thuismarkt als testlab. Meest in het oog springend is de snelheid van executie. Onderzoek van McKinsey toont aan dat Chinese bedrijven gemiddeld drie keer sneller nieuwe producten lanceren dan hun westerse tegenhangers. Het is de 'launch fast, improve faster'-strategie: liever een product dat 70% af is lanceren en verbeteren, dan jaren doorwerken naar perfectie.

BYD is een goed voorbeeld. In 2020 was het bedrijf nog primair een batterijproducent. Toen het zijn revolutionaire 'Blade Battery' lanceerde, implementeerde het deze technologie binnen slechts anderhalf jaar in vijf verschillende automodellen. En drie jaar later is BYD uitgegroeid tot 's werelds grootste producent van EV’s, met een verkoop die Tesla overtreft.

Ook Shein laat zien hoe deze principes in de praktijk werken. Met zijn 'test-en-reorder' model lanceert het modemerk duizenden nieuwe styles per week, produceert kleine batches, en schaalt alleen wat aanslaat. Dankzij data-gedreven productontwerp en minimale voorraden kan het trends razendsnel vertalen naar producten. Het resultaat spreekt voor zich: een omzet die die van H&M en Zara samen overtreft.

Het 'en-en' denken
Een tweede kenmerk van Chinese innovatie is het vermogen om tegenstellingen te verenigen. Je ziet in het Westen dat bedrijven vaak kiezen tussen online of offline, B2B of B2C. Dualistisch denken heet dat. In China zoeken ze naar manieren om deze concepten te combineren.

Freshippo, de supermarktketen van Alibaba, is hier het voorbeeld van. Terwijl retailers hier alsmaar worstelen met online en offline, lanceerde Alibaba al in 2016 een concept waarin beide werelden samenkomen. Klanten scannen producten voor informatie en recepten, kunnen hun vis direct laten bereiden in het restaurant, of alles binnen 30 minuten thuis laten bezorgen.

WeChat illustreert dit principe op platformniveau. Wat begon als chat-app groeide uit tot een superapp met meer dan een miljard gebruikers, waar sociale media, betalingen en diensten samenkomen. Met meer dan een miljoen 'mini-programs' probeert het zelfs de App Store te omzeilen. Het platform faciliteert nu meer dan een miljard dagelijkse transacties en is uitgegroeid tot een digitaal ecosysteem waarin Chinezen hun hele leven organiseren.

Gebruikers succesvol maken
Het derde en misschien wel meest onderscheidende aan de Chinese aanpak is de focus op het creëren van waarde voor gebruikers. Chinese bedrijven beginnen met de vraag: hoe maken we onze klanten succesvol?

Neem Xiaozhu, vaak gezien als de Chinese Airbnb. Xiaozhu gaat nog een stapje verder door gratis consultants te leveren aan verhuurders. Deze adviseurs helpen met woninginrichting en prijsstrategie. Wat blijkt? Het levert drie keer zoveel boekingen op als via Airbnb China. Dat is dus typisch voor de Chinese aanpak. Bied niet alleen een platform, maar draag actief bij aan het succes van de gebruikers ervan.

Pinduoduo (Temu) drijft dit principe verder. Door sociale interactie en gaming-elementen te integreren in het winkelproces, maakte het e-commerce een sociaal gebeuren. Het platform pioniert met ‘group buying', waarbij consumenten samen inkopen om korting te krijgen. Deze feature resoneerde zo sterk dat Pinduoduo in vijf jaar tijd groter werd dan eBay, met meer dan 50 miljard dollar aan jaarlijkse transacties.

Wat Nederlandse bedrijven kunnen leren
1) Ten eerste: wees moedig genoeg om iets te lanceren voordat het 100% af is. Chinese bedrijven laten zien dat het effectiever is om snel te starten en te verbeteren op basis van real-life feedback.

2) Ten tweede: zie experimenteren niet als een risico maar als een tussenstap. Voor westerse managers klinkt dit mogelijk als chaos. Het betekent dat bedrijven moeten durven falen, iets wat in de Nederlandse cultuur en media vaak nog wordt afgestraft.

3) Ten derde: denk breder dan je kernproduct of dienst. WeChat begon als chat-app, Xiaomi als smartphonemaker, BYD als batterijproducent. Door constant te kijken naar aanpalende behoeften van klanten, groeiden ze uit tot veel meer dan dat.

4) En het belangrijkste: stel de klant centraal, altijd. Chinese bedrijven zijn geobsedeerd door klantwaarde. Ze vragen zich continu af: hoe kunnen we onze gebruikers succesvoller maken?

De beste technologie wordt dus bepaald door wie deze het snelst en effectiefst kan toepassen. In die discipline heeft China ons meer te leren dan we misschien willen toegeven.