Donatello Piras (BNR Koplopers in ESG): “Als je om mijn vraag heen draait, bijt ik door”

‍Vertel het maar. Waarom BNR Koplopers in ESG?

Donatello: “BNR richt zich op de financieel-economische markt en daarin is ESG (environmental, social, governance) hot. Maar we zien ook dat de gemiddelde Nederlander niet precies weet waar het over gaat. Het vergrootglas ligt vaak op Tata Steel. Wij laten ook andere ondernemers en organisaties aan het woord over waar ze mee worstelen.”

Ruth: “Als je dit koppelt aan opinie en innovatie, waarin je laat zien wat er mogelijk is, dan bedien je professionals met verhalen en diepgang die de reguliere media niet vertellen. Dan heb je een programma waar je wél 15 minuten kan praten over de uitdagingen van Albert Heijn voor het opzetten van een laadinfrastructuur.”

Wanneer is een onderwerp dan goed genoeg?

Donatello: “Niet anders dan andere programma’s moet het nieuwswaarde hebben. Voor ons betekent dit dat het voor een grote groep mensen relevant is. Is de AH laadinfrastructuur dat? Jazeker. Want ze hebben duizenden vervoersbewegingen op de weg. Grote bedrijven hebben een grote impact op de energietransitie, dus dan is de nieuwswaarde al snel vrij hoog. En het is herkenbaar voor de luisteraar.”

“Voor scaleups geldt dit in dezelfde mate wanneer ze iets hebben dat in potentie een absolute doorbraak is. Maar het wordt al snel een moeilijker verhaal als dit eventueel, misschien, over 10 jaar, onder voorbehoud van financiering, ooit, een keer los zou kunnen komen.”

En het draait bij BNR ook om het informerende karakter.

Ruth: “Dat vind ik het mooie aan het programma. Als je mensen vraagt naar de doelen van Tata Steel, weten aardig wat mensen een antwoord. Veel minder mensen weten wat de doelen zijn van Unilever, ABN AMRO, Gasunie of ABP. We laten doelbewust bedrijven uit verschillende sectoren aan het woord over hoe zij het onderwerp aanvliegen. Dan krijg je een beter beeld van wat we op ons bord hebben liggen.”

Donatello: “We behalen nooit onze duurzaamheidsdoelstellingen met enkel polarisatie en uitsluiting. Het is goed dat er ook gedemonstreerd wordt, maar met demonstreren alleen kom je er niet.”

Dus kijken jullie niet alleen naar Tata Steel, maar ook wat we kunnen met de pensioenfondsen en banken.

Donatello: “Er zullen altijd journalisten zijn die zoeken naar grilmomenten met Tata Steel, bijvoorbeeld over hoe ze met bewoners omgaan. Dat is een belangrijke rol van de journalistiek: om te kijken waar bedrijven steken laten vallen. Maar wij vinden het interessant om het perspectief te verschuiven naar welke impact Tata Steel zou maken als ze gaan verduurzamen. En als ze dat niet doen heb je een probleem. Je bereikt er niks mee als je ze geen podium geeft.”

Ruth: “We gaan er scherp in bij iedereen die aanschuift, maar er is altijd ruimte voor het verhaal. Daarom houden we daar een stoeltje voor vrij in de studio. Dat mag best een kritisch gesprek zijn, maar met open vizier.”

Wat bedoel je met een open vizier?

Ruth: “Ik denk dat onze toon te omschrijven is als pittig, maar sympathiek. Zonder wrijving geen glans. Maar er is altijd ruimte voor het antwoord op een dilemma. Het is toegankelijk en het gesprek is niet vooraf ingevuld. Onze mening is niet vooraf bepaald.”

Het lijkt me lastig om iets abstracts als duurzaamheid tastbaar te maken.

Ruth: “En toch kan dat altijd. Urenco kon bijvoorbeeld in anderhalve minuut uitleggen hoe waterstof werkt en waarom dat van belang was. De man ademt thema’s als energietransitie en kernenergie. Dat maakt het verhaal behapbaar, zelfs voor de leek.

Donatello: “Deze man maakt ook de kritiek bespreekbaar. Hij geeft heel inhoudelijk antwoord op pittige vragen, en dan heb je een waardevol, constructief gesprek. Dat is ook een belangrijke tip aan m’n volgende gasten: wat zegt je grootste criticaster over jouw onderwerp? Zorg dat je daar een goed antwoord op hebt tijdens de uitzending, want je weet zeker dat die vraag gesteld wordt. Als je om de vraag heen draait, dan ga ik doorbijten. Als je me een inhoudelijk antwoord geeft, dan komt het wel goed.”

‍De tijd van drie keer duurzaamheid roepen in een uitzending is voorbij.

Donatello: “Met name binnen dit onderwerp zit je misschien niet tegenover deskundigen, maar wel tegenover goed geïnformeerde mensen. Op de redacties worden niet voor niets dossiers bijgehouden. Enerzijds prikken wij er doorheen, maar anderzijds moet je ook realiseren dat je luisteraar het ook niet snapt als je het niet concreet kunt maken.”

Waarom moet je je pitch voor de radio goed voorbereiden?

Donatello: “Sommige mensen hebben heel lang nodig om duidelijk te maken wat ze doen of willen bereiken. Dat is irritant, want we hebben maar heel kort de tijd. Als jij als een omgevallen boekenkast een antwoord geeft van 3 minuten is dat in radioland een eeuwigheid. Daar kunnen we niet zoveel mee en de luisteraar is echt weg. Hoe korter, krachtiger en beeldender, hoe meer we erover kunnen vragen. Dat heeft een hogere informatiedichtheid en het is prettiger luisteren. Oefen dit.”

Wat is het meest frustrerende voor een presentator?

Ruth: “Ik vind het moeilijk dat interviews relatief kort zijn. Wij hebben een programma van een half uur, wat relatief lang is. Maar soms zit je zo lekker in een interview en moet je keuzes maken in je vragen.”

Donatello: “We bespreken onderwerpen die een enorme impact hebben op het dagelijks leven, maar die een relatief kleine groep interesseert. Als je over AI begint, gaan bij veel zenders nog altijd de kijkcijfers naar beneden. Bij BNR willen we dat de groep van goed geïnformeerde mensen zich verbreedt."