Reflectie op het nieuws DeepSeek, AI-agents, Trump en Europese kansen

De AI-race lijkt minder in het voordeel van de Verenigde Staten te zijn. Ondanks de geavanceerde chips, miljardenbedrijven en de exportrestricties lijkt China zich onverwacht sneller te ontwikkelen en mogelijk zelfs een onverwachte voorsprong te verkrijgen met DeepSeek.

Deepseek maakt AI democratischer
Het Chinese AI-model zet een streep door alle aannames over kunstmatige intelligentie. "We hebben het verkeerd ingeschat," schrijft ING-hoofdeconoom Marieke Blom in een analyse. Nieuwe AI-modellen blijken veel toegankelijker: goedkoper te maken, sneller te trainen, en hebben veel minder rekenkracht nodig.

Blom ziet wat dit betekent: AI wordt democratischer. "We kunnen nu zelf modellen gaan maken door voort te bouwen op open source code," schrijft ze. "We hoeven niet meer te wedijveren met de megacomputers van Silicon Valley. Door slim gebruik van open source technologie kunnen Europese bedrijven hun eigen AI ontwikkelen."

Geopolitieke spanningen nemen toe
De timing van DeepSeek is cruciaal. Trump is nog geen week terug in het Witte Huis of de VS kondigt al direct strenge exportbeperkingen aan voor AI-chips. Honderdtwintig landen krijgen te maken met de quota. Alleen 'tier 1-bondgenoten', waaronder Nederland, blijven buiten schot.

Meta-topman Mark Zuckerberg voelt de nieuwe wind ook en kiest partij. Hij stopt met factchecking in de VS en uit felle kritiek op Europese regelgeving. "Samen met president Trump" zal hij de strijd aangaan met wat hij "censuur" noemt. 

Adverteerders tonen zich bezorgd: "Als de nieuwe maatregelen leiden tot meer toxische inhoud, zullen adverteerders dit snel afstraffen," waarschuwt Richard Exon van reclamebureau Joint in het FD.

Europa en digitale weerbaarheid
"We blijven bij onze principes," aldus EC-voorzitter Von der Leyen op het World Economic Forum in Davos over de verharde positie van de VS. "Om onze belangen en waarden te beschermen. Dat is de Europese manier." 

Von der Leyen wees erop dat 3,5 miljoen Amerikanen voor Europese bedrijven werken. Het handelsvolume tussen de VS en Europa bedraagt 1,5 biljoen euro. "Er staat veel op het spel voor beide partijen," aldus Von der Leyen. “Daarom zoeken we het gesprek op, maar niet ten koste van alles.”

Maar die principes komen onder druk te staan. De Algemene Rekenkamer waarschuwde onlangs voor de "gevaarlijke afhankelijkheid" van Amerikaanse clouddiensten. Overheidsdata staan steeds vaker op servers van Amerikaanse techbedrijven, wat volgens de Rekenkamer "ondoordacht gebruik" is met "grote risico's”. Een kwetsbaarheid die in het geopolitieke klimaat steeds meer aandacht krijgt. 

AI-agents: de volgende golf
Ondertussen tekent zich al een nieuwe revolutie af: AI-agents. Volgens NU.nl experimenteert creditcardmaatschappij Visa al met acht tot tien agents per medewerker. Het idee van deze digitale assistenten is dat zij zelf beslissingen nemen en leren van hun ervaringen. "We worden de managers van robotlegers," zegt AI-expert Remy Gieling in het artikel.